O
σκύλος (αρχ. ελλ.
κύων) είναι ανώτερο θηλαστικό ζώο του
γένους Canis. Πιθανότατα η καταγωγή του προέρχεται από τον κοινό
λύκο. Ο σκύλος αποτελεί ένα από τα κοινότερα κατοικίδια ζώα.
Η σχέση του με τον άνθρωπο χρονολογείται από τα πολύ παλαιά χρόνια. Έχει υμνηθεί και δοξαστεί πολλές φορές κυρίως για την (έμφυτη) τάση του να δέχεται τον άνθρωπο ως ηγετικό μέλος της αγέλης και να δένεται μαζί του ιδιαίτερα στενά. Έτσι, έχουν υπάρξει περιπτώσεις σκύλων που θυσιάστηκαν για το "αφεντικό" τους στην προσπάθειά τους να το σώσουν ή να το προστατεύσουν.
Ράτσες σκύλων
Υπάρχουν τουλάχιστον 360 ράτσες σκύλων που έχουν τις ικανότητες από το είδος κυνηγιού για το οποίο αναπαράχθηκαν. Αυτά που είναι πιο κοινωνικά είναι αυτά που ειδικεύονται στην επαναφορά και στο να βρουν το θήραμα χωρίς να το σκοτώνουν, αφήνοντας αυτήν την δουλειά στους κυνηγούς ενώ σπανίως είναι επιθετικά και δένονται πολύ με τα αφεντικά τους. Από αυτές τις ράτσες προέρχονται τα Λαμπραντόρ, τα Γκόλντεν, τα Σπάνιελ κ.α..
Τα σκυλιά που έχουν ειδικευτεί για κυνήγι μεγάλων θηραμάτων είναι και τα κατάλληλα για φύλακες και αυτά είναι περισσότερο επιρρεπή στην επιθετικότητα και γι' αυτό χρειάζεται να έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση για να είναι ασφαλή για μία οικογένεια.
Τα Τεριέ είναι και από τις δύο μεριές, φτιαγμένα για μικρά θηράματα αλλά σχεδιασμένα να τα σκοτώνουν, αν και φιλικά με τους ανθρώπους μπορούν να γίνουν επικίνδυνα λόγω του ατρόμητου χαρακτήρα τους.
Tα τσοπανόσκυλα (ποιμενικοί) που έχουν το πιο μεγάλο πεδίο ειδίκευσης και μπορούν με την κατάλληλη εκπαίδευση να γίνουν οτιδήποτε, από φύλακες μέχρι σκυλιά έρευνας και διάσωσης, αστυνομικής εργασίας ή οδηγοί τυφλών.
Συνήθεις ράτσες σκύλων:
Διατροφή
Ο σκύλος είναι σαρκοφάγο ζώο και δεν ενδείκνυται να τρώει όλες τις τροφές. Σκόπιμο είναι να προτιμώνται φαγητά πλούσια σε πρωτεΐνες, σε υδατάνθρακες, όπως το ρύζι, και ιχνοστοιχεία.
Τροφές βλαβερές ή θανατηφόρες για τον σκύλο
Επειδή ο οργανισμός του σκύλου δεν μπορεί να διασπάσει την γλυκόζη αποφεύγονται αυστηρώς οι γλυκές τροφές καθώς προκαλούν ζάχαρο. Τα κόκκαλα των πουλερικών (κότας, γαλοπούλας), του κατσικιού ή του αρνιού και του κουνελιού, επειδή θρυμματίζονται και γίνονται πολύ αιχμηρά με το μάσημα, είναι πιθανό να προκαλέσουν σχισμές και εκδορές στα έντερα του ζώου. Η συντριπτική πλειοψηφία των κονσερβών για σκύλους που κυκλοφορούν στο εμπόριο περιέχουν μόνο 4 - 5% κρέας, 80 - 85% υγρασία και το υπόλοιπο ποσοστό περιέχει έλαια, μεταλλικά άλατα και τέφρα. Μπορεί να περιέχουν υποβιβασμένη καραγενάνη που χρησιμοποιείται ως πηκτικός παράγοντας και σταθεροποιητής και η οποία εγκαθίσταται με τα χρόνια στο παχύ έντερο του ζώου σε μεγάλες ποσότητες προκαλώντας του καρκίνο. Ορισμένες τροφές αν καταναλωθούν σε μεγάλες ποσότητες από τον σκύλο μπορεί να αποδειχτούν τοξικές για αυτόν. Το αβοκάντο έχει τοξικές ιδιότητες για τον σκύλο, προκαλώντας του αναπνευστικά προβλήματα, αφύσικες συγκεντρώσεις υγρών στο στήθος, στην καρδιά ή στο ήπαρ και παγκρεατίτιδα. Τα κρεμμύδια και τα σκόρδα καταστρέφουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια προκαλώντας αναιμία, γενική αποδυνάμωση και προβλήματα στην αναπνοή. Τα γαλακτοκομικά προϊόντα περιέχουν πολύ λίπος, το οποίο προκαλεί παγκρεατίτιδα, δημιουργία οξέων στο στομάχι και διάρροια.
Οι σταφίδες και τα σταφύλια μπορεί να καταστρέψουν τα νεφρά του σκύλου και η δράση τους είναι αθροιστική, ενώ οι τομάτες προκαλούν αρρυθμία στην καρδιά και τρεμούλες στο ζώο.
Η καφεΐνη ερεθίζει το κεντρικό νευρικό και καρδιακό σύστημα ενώ προκαλεί εμετό, αϋπνίες και αυξημένο καρδιακό παλμό.
Τα κουκούτσια μήλου, κερασιού, ροδάκινου, βερίκοκου, αλλά και ο καρπός του ροδάκινου περιέχουν υδροκυάνιο, το οποίο είναι δηλητηριώδες. Μεγάλες ποσότητες αλατιού προκαλούν προβλήματα στα νεφρά, τα αλλαντικά περιέχουν πολύ αλάτι και λίπος και συνήθως υποβιβασμένη καραγενάνη και μπορεί να προκαλέσουν στο μέλλον παγκρεατίτιδα και καρκίνο του παχέος εντέρου. Μεγάλες λήψεις συκωτιού (περισσότερες από τρεις μερίδες την εβδομάδα) προκαλούν επικίνδυνη αύξηση βιταμίνης Α. Οι επιπτώσεις μπορεί είναι παραμορφωμένα οστά, ραγδαία και επικίνδυνη ανάπτυξη των οστών στη σπονδυλική στήλη και στους αγκώνες, αλλά και ανορεξία. Τα μανιτάρια μπορεί να προκαλέσουν υπερβολική παραγωγή σάλιου, σταδιακή ζημιά στα νεφρά, εμετό, διάρροια.
Το ωμό αυγό περιέχει μία ουσία, την αβιδίνη, ένα ένζυμο το οποίο καταστρέφει τα αποθέματα βιοτίνης (Βιταμίνη Β) στον οργανισμό του σκύλου. Η βιοτίνη είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη του σκυλιού και την υγεία του τριχώματος. Η έλλειψη οδηγεί στην ατροφία του τριχώματος, στη γενική εξασθένιση, καθυστερημένη ανάπτυξη και στη παραμόρφωση των ιστών. Ο οργανισμός του σκύλου δεν χωνεύει εύκολα τα λαχανικά (καρότα, πράσινα φασόλια, καλαμπόκι, μαρούλι, πατάτες), σε οποιαδήποτε ποσότητα.
Τα νομίσματα από το 1980 μέχρι και τα σημερινά αποτελούνται εν μέρει από ψευδάργυρο, στοιχείο το οποίο προκαλεί νεφρική ανεπάρκεια και ζημιά στα ερυθρά αιμοσφαίρια. Η κατάποση ενός και μόνο νομίσματος από το σκυλί μπορεί να προκαλέσει ασθένεια ή και θάνατο, εάν δεν το αποβάλλει από τον οργανισμό του. Ευφυΐα
Ο σκύλος είναι πολύ έξυπνο ζώο, μπορεί να μάθει να αντιλαμβάνεται από 60 έως και 100 λέξεις. Παράδειγμα, όταν του λέμε “έλα”, ο σκύλος καταλαβαίνει και έρχεται σε μας. Όταν λέμε “πάμε” ο σκύλος ξέρει ότι θα πάει βόλτα και μπορεί να μας φέρει να του φορέσουμε και το λουρί του. Αντίστοιχα όταν του λέμε “φαγητό” ξέρει ότι ήρθε η ώρα για να φάει. Όταν του δείχνουμε το σφουγγάρι ή το αφρόλουτρό του, καταλαβαίνει ότι θα κάνει το μπάνιο του.
Αισθήσεις
Ο σκύλος διαθέτει και τις 5 αισθήσεις (όραση, όσφρηση, ακοή, γεύση, αφή) όπως και ο άνθρωπος αλλά με κάποιες ιδιαιτερότητες.
Όραση: Η όραση στον σκύλο δεν θεωρείται η πιο ανεπτυγμένη αίσθηση αφού βλέπει μόνο ένα μέρος των χρωμάτων του ηλιακού φάσματος (αποχρώσεις του μπλε και του κίτρινου) και θολά σε αποστάσεις πέρα των 50 εκατοστών. Μπορεί όμως να βλέπει οξύτερα σε πολύ χαμηλότερο φωτισμό αλλά και να αντιληφθεί την κινητικότητα από ότι στους ανθρώπους λόγω της κατασκευής του αμφιβληστροειδή των ματιών που διαθέτει, το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και στην γάτα. Όσφρηση: Η όσφρηση στον σκύλο είναι μια από τις πιο ανεπτυγμένες αισθήσεις καθώς μπορεί να είναι ως 100.000 φορές πιο ισχυρή από του ανθρώπου έχοντας παράλληλα μεγάλη απομνημονευτική ικανότητα των οσμών. Μετά κατάλληλη εκπαίδευση χρησιμοποιείται από τον άνθρωπο ως ιχνηλάτης ο σκύλος για την εύρεση θηραμάτων, ναρκωτικών, εκρηκτικών υλικών κτλ. ακόμα και για να την ανεύρεση καρκινικών όγκων.
Ακοή: Η ακοή στον σκύλο είναι η δεύτερη από τις πιο ανεπτυγμένες αισθήσεις, επιτρέποντας στο ζώο να αντιλαμβάνεται ήχους που παράγονται σε αποστάσεις τέσσερις φορές μεγαλύτερες από ότι μπορεί να συλλάβει η ανθρώπινη ακοή.
Αφή: Ο σκύλος όπως και η γάτα, διαθέτουν τριχωτούς αισθητήρες στο ρύγχος, πάνω και γύρω από τα μάτια και κάτω από το σαγόνι ενώ στο τριχωτό του ζώου υπάρχουν νευρικές απολήξεις.
Ασθένειες
Γηρατειά
Το πρώτο έτος, που το σκυλί είναι κουτάβι, μετράει για ένα ανθρώπινο. Από το δεύτερο και μετά κάθε έτος μετράει για επτά ή οκτώ χρόνια, ανάλογα με το μέγεθος π.χ. όταν ένα σκυλί μικρού μεγέθους είναι 2 ανθρώπινων ετών τότε είναι 8 σκυλίσιων ενώ όταν ένα σκυλί μεγάλου μεγέθους είναι 2 ανθρώπινων ετών τότε είναι 9 σκυλίσιων. Συνήθως τα κατοικίδια φτάνουν τα 15 (ανθρώπινα) ενώ τα αδέσποτα το πολύ τα 10 έτη.
Τα πρώτα συμπτώματα γηρατειών είναι η δυσκινησία, η αδιαθεσία, τα προβλήματα στην όραση (καταρράκτης/γλαύκωμα), οι καρδιακές παθήσεις.
Το γηραιότερο σκυλί στον κόσμο, το dachshund-terrier Ότο, απεβίωσε στη Βρετανία σε ηλικία σχεδόν 21 ετών (31 ημέρες πριν συμπληρώσει τα 21) στις 14 Ιανουαρίου 2010 Εκφράσεις
- "Έγινε σκύλος" ή "Σκύλιασε", ή "Κάνει σαν το σκύλο", ή "γαυγίζει σαν το σκύλο", ή "Σκύλιασε από το κακό του", που λέγονται σε υπέρμετρη οργή.
- "Σαν το σκύλο με το γάτο" ή με τη γάτα, που λέγεται σε περιπτώσεις μόνιμης έριδας.
- "Σκυλίσια ζωή" είναι η δύσκολη ζωή.
- "Τον έχουν σα σκυλί, του κλώτσου και του μπάτσου", για άτομα μειωμένης κοινωνικότητας.
- "Δεν γνωρίζει το σκυλί τ΄ αφέντη του", λέγεται σε μεγάλη αναστάτωση
- "Τον ακλουθάει σα σκυλί", σε υπέρμετρη αφοσίωση
- "Να τον τραβούν τα σκυλιά, δεν φεύγει", σε μεγάλη εμμονή
- "Πήγε σαν το σκυλί στ΄ αμπέλι", ή "ψόφησε σα σκυλί", πέθανε κάποιος αβοήθητος, χωρίς καμία φροντίδα.
- "Είναι σκυλί μονάχο", ή "δουλεύει σα σκυλί", για άτομα δραστήρια.
- "Δέναν τα σκυλιά με τα λουκάνικα", παλαιότερη έκφραση για προηγούμενη, μάλλον φανταστική εποχή, ευμάρειας.
Παροιμίες
- "Σκύλος που γαβγίζει δεν δαγκώνει".
- "Εγώ το λέω στο σκύλο μου κι ο σκύλος στην ουρά του".
- "Άσπρος σκύλος, μαύρος σκύλος, όλοι οι σκύλοι μια γενιά".
- "Κακό σκυλί ψόφο δεν έχει", που λέγεται για μακροβίωση ατόμων κακού χαρακτήρα.
